Linux LAN

[Δημήτρης Δαλαγιώργος]

Επειδή πάνε πολλά χρόνια από τότε που καταπιάστηκα με Unix, θα ήθελα αν κάποιος μπορεί να με βοηθήσει να ξετυλίξω τον μίτο ώστε να μετατρέψω το εργαστήριο από περιβάλλον Windows με χρήση domain, σε Linux.

Θέλω ο server να είναι file/print/NFS server. Θέλω απ' τον server να φτιάχνω όσους χρήστες θέλω. Θέλω οι χρήστες να μπορούν να κάθονται σε οποιοδήποτε client θέλουν, και να έχουν το αντίστοιχο του roaming profile αλλά και πρόσβαση στον τοπικό δίσκο. Δε θέλω να στήσω περιβάλλον thin client. Θέλω οι εφαρμογές (π.χ OpenOffice) να τρέχουν τοπικά αλλά το περιβάλλον ν' ακολουθεί τον χρήστη.

Από που να ξεκινήσω το διάβασμα;

[alkisg]

Δημήτρη, θέλεις fat clients! Χε χε!!!

Σοβαρά το λέω όμως. Οι thin clients τρέχουν εξ' ολοκλήρου στον server. Δεν θες αυτό.
Οι fat clients φορτώνουν το λειτουργικό από το server (< 1 λεπτό κάνει, δεν αργεί), τα δεδομένα των χρηστών (συνήθως) είναι στον server, οπότε κάθονται όπου θέλουν και ορίζεις μόνο μια φορά λογαριασμούς χωρίς να παιδεύεσαι,

αλλά

τρέχουν local apps, δηλαδή firefox, flash, google earth κτλ με την δικιά τους επεξεργαστική ισχύ και χωρίς να απασχολούν το δίκτυο,
ενώ οι εφαρμογές αυτές είναι πάλι εγκατεστημένες στον server (=μια εγκατάσταση και ξεμπερδεύεις για όλο το εργαστήριο).
Χρήση του τοπικού σκληρού σαν αποθηκευτικός χώρος γίνεται εύκολα σε fat (αλλά και σε thin) clients.

Ρίξε μια ματιά εδώ: http://www.ltsp.org/twiki/bin/view/Ltsp/LocalApps

Η κατάστασή τους αυτή τη στιγμή είναι: σε ubuntu intrepid / debian lenny παίζουν σωστά αλλά θα σε παιδέψει ελαφρώς το στήσιμο επειδή δεν είναι αυτοματοποιημένο,
ενώ από το Ubuntu 9.10 προβλέπεται να είναι τελείως αυτοματοποιημένη η εγκατάστασή τους.



Τώρα το τυπικό στήσιμο που είχες στο μυαλό σου ανεξάρτητα από fat clients, γίνεται με nfs για δικτυακό home folder, και ldap για κοινούς λογαριασμούς χρηστών.
Αλλά αν κι εγώ δεν έχω ποτέ χρησιμοποιήσει καμία από τις δύο μεθόδους, ακούω πολλούς στο #ltsp του irc.freenode.net που φεύγουν από το κλασσικό παραπάνω στήσιμο και πάνε σε fat clients για να έχουν λιγότερο administration overhead.

[Δημήτρης Δαλαγιώργος]

Ευχαριστώ!

Θα ξεκινήσω τη μελέτη. Αν τα καταφέρω ποτέ, θα μεταφέρω τις εντυπώσεις μου εδώ. Εκτός κι αν με μπαγλαρώσει το ΣΔΟΕ πρώτα...

[alkisg]

Δημήτρη αν θες ρίξε μια ματιά κι εδώ:
http://www.nubae.com/ltsp-linux-terminal-server-project-netbooted-fat-client-for-ubuntu-hardy-and-intrepid

Νομίζω αυτό είναι που θα ενσωματωθεί στο Ubuntu 9.04, αν παίξει out-of-the-box όπως ισχυρίζεται ο nubae θέλει ελάχιστο κόπο...

Υ.Γ. τι σχέση έχει το ΣΔΟΕ με το open source λογισμικό; 

[Δημήτρης Δαλαγιώργος]

Υ.Γ. τι σχέση έχει το ΣΔΟΕ με το open source λογισμικό; 

Με το open source δόξα τω Θεώ, τίποτα! Με όλα τα υπόλοιπα όμως; 

[tomagor]

DATAWAYS εταιρία με πολυ καλές λύσεις...

inode το μηχάνημα
ρίξε μια ματιά http://www.dataways.gr/inode.jsp 

τώρα για να το κάνεις μόνος σου... ubuntu με ltsp
Προσωπικά... Λέει μόνο αν έχεις celeron 300-700 me 64 mb ram.
αν εχεις μεγαλύτερα μηχανάκια βάλτα λειτουργικό (puppy linux DSL κλπ κλπ)
για να κάνεις μόνος σου αυα που λές..
π.χ.
squid (απίθανος proxy) apace, Mysql, κλπ δες στο www.linuxformat.gr έχει πολύ καλό φορουμ και βοήθεια..
κατα τα άλλα για domain... δεν ξέρω αν το έχει κάνει κανεις ας μας πει!!!
ααα επίσεις Virtual box για να βαζεις και windows στο linux

[alkisg]

ubuntu με ltsp
Προσωπικά... Λέει μόνο αν έχεις celeron 300-700 me 64 mb ram.
αν εχεις μεγαλύτερα μηχανάκια βάλτα λειτουργικό (puppy linux DSL κλπ κλπ)
για να κάνεις μόνος σου αυα που λές..

Ακόμα και celeron 1000 με 256 RAM καλύτερα θα πηγαίνουν σαν thin clients παρά με puppy.
Με 256 RAM δεν μπορούν να ανοίξουν openoffice, firefox και kolourpaint ταυτόχρονα, ενώ σαν thin clients το κάνουν ακόμα και με 64 RAM.

Και, από όσο έχω καταλάβει (γιατί αυτό δεν το έχω κάνει), ακόμα και Pentium core 2 duo με 4 Gb RAM να είναι οι clients, πάλι καλύτερα θα είναι σαν fat clients παρά σαν αυτόνομα PC, ώστε να υπάρχει λιγότερο administration. Αντί να συντηρεί κάποιος 10 PC, συντηρεί μόνο ένα image (to chroot) χωρίς καμία διαφορά στις επιδόσεις.

[ncode]

Επειδή πάνε πολλά χρόνια από τότε που καταπιάστηκα με Unix, θα ήθελα αν κάποιος μπορεί να με βοηθήσει να ξετυλίξω τον μίτο ώστε να μετατρέψω το εργαστήριο από περιβάλλον Windows με χρήση domain, σε Linux.

Θέλω ο server να είναι file/print/NFS server. Θέλω απ' τον server να φτιάχνω όσους χρήστες θέλω. Θέλω οι χρήστες να μπορούν να κάθονται σε οποιοδήποτε client θέλουν, και να έχουν το αντίστοιχο του roaming profile αλλά και πρόσβαση στον τοπικό δίσκο. Δε θέλω να στήσω περιβάλλον thin client. Θέλω οι εφαρμογές (π.χ OpenOffice) να τρέχουν τοπικά αλλά το περιβάλλον ν' ακολουθεί τον χρήστη.

Από που να ξεκινήσω το διάβασμα;

Μάλλον δεν θα χρειαστεί πολύ διάβασμα... Περισσότερο μεράκι και όρεξη για "σκάλισμα" που νομίζω ότι υπάρχει! 

Για πολύ καιρό το πάλευα μέσα μου αλλά... δεν έπαιρνα την απόφαση να το ξεκινήσω. Τελικά, το επιχείρησα στην αρχή της σχολικής χρονιάς και τώρα έχω ένα πλήρως λειτουργικό Linux-εργαστήριο, όπως αυτό που ζητάς, και με ακόμη περισσότερα "καλούδια"! Το μόνο που δεν κατάφερα είναι το local replication του roaming profile. Δεν είμαι σίγουρος κι αν γίνεται. Και εξηγούμαι: Στα Win ο χρήστης μπορεί να συνδεθεί στο τοπικό profile, να κάνει αλλαγές και να αποθηκεύσει τα αρχεία του τοπικά χωρίς να υπάρχει σύνδεση στο server. Όταν θα πραγματοποιηθεί η σύνδεση, θα ενημερωθούν τα αρχεία και οι ρυθμίσεις του με αυτά του server. Στην εγκατάσταση που έκανα, οι χρήστες συνδέονται από οποιοδήποτε μηχάνημα, έχουν τις δικές τους ρυθμίσεις στην επιφάνεια εργασίας, βλέπουν τα δικά τους αρχεία, αλλά όλα είναι στο server. Δεν μπορεί να συνδεθεί κάποιος αν δεν λειτουργεί ο server. Αυτό είναι το μοναδικό "μικρό" μειονέκτημα.

Τι απαιτείται

1. OpenSUSE DVD
Προεραιτικά το CD με τις μεταφράσεις του OpenSUSE.
Προεραιτικά το OpenSUSE Education DVD, γιατί μπορεί να προστεθεί το repository και να εγκατασταθούν μόνο οι εφαρμογές που θέλουμε.
2. Clonezilla Live CD
3. Ένα σταυροκατσάβιδο...

Εκτέλεση

1. Εγκατάσταση του OpenSUSE στο server, σαν απλό desktop (KDE 3.5). Οι υπηρεσίες στη συνέχεια.
2. Εγκατάσταση NTP server για το συγχρονισμό της ώρας.
3. Εγκατάσταση NFS server. Μοίρασμα δικτυακά του /home του server στο οποίο αποθηκεύονται user profiles και files.
4. Εγκατάσταση Print server και ορισμός κοινόχρηστου εκτυπωτή.
5. Εγκατάσταση NIS server για την αυθεντικοποίηση των χρηστών μέσω δικτύου.
6. Εγκατάσταση Apache Web Server
7. Εγκατάσταση DNS server. Κάνει cache τις διευθύνσεις με αποτέλεσμα τη δραματική επιτάχυνση του ανοίγματος των σελίδων, ιδίως σε περιπτώσεις φόρτου του δικτύου. Θα ήταν "τέλειο" να συνδυαστεί με DHCP server, περίπτωση στην οποία όλοι οι clients θα πέρνανε αυτόματα όνομα της μορφής client01.3gymper.att.sch.gr αλλά DHCP δίνει ο ρούτερ του σχολικού εργαστηρίου...
8. Εγκατάσταση Proxy server (squid). To www.sch.gr θα ανοίγει σε <1,5 δευτερόλεπτο σε ΟΛΟΥΣ τους clients!!!

Στους... στον client01:
9. Εγκατάσταση του OpenSUSE σαν απλό desktop (KDE 3.5) + επιπλέον εφαρμογές
10. Εγκατάσταση NTP client για το συγχρονισμό της ώρας.
11. Εγκατάσταση NFS client. Μοντάρισμα του τοπικού /home στο /home του server (όπου αποθηκεύονται user profiles και files)
12. Ρύθμιση κοινόχρηστου εκτυπωτή.
13. Εγκατάσταση NIS client για την αυθεντικοποίηση των χρηστών μέσω δικτύου.
14. Ορισμός του server σαν πύλη για να απευθύνονται εκεί οι clients για DNS.
15. Ορισμός του proxy.

ΕΤΟΙΜΟ!
16. Cloning με το Clonezilla
Εδώ είχα μερικά προβλήματα, τα οποία λύθηκαν με το format σε ΕΧΤ2 του δίσκου αντί του προκαθορισμένου EXT3 (κατά την εγκατάσταση στους clients) και την κλωνοποίηση partition σε partition βγάζοντας έναν έναν (!) τους σκληρούς, αντί της δικτυακής ταυτόχρονης κλωνοποίησης ΟΛΩΝ που υποστηρίζεται, αλλά δεν την κατάφερα...

17. Δημιουργία των χρηστών στο server...

Και το ΚΑΛΥΤΕΡΟ (για πολλούς...):

ΟΛΑ τα παραπάνω χωρίς ΚΑΘΟΛΟΥ χρήση του κελύφους!!! (γραμμής εντολών). ΟΛΑ μέσα από το ΓΡΑΦΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ! (YAST)

ΤΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ:
Χρήση LDAP (OpenLDAP) αντί για NIS. Πολύ περισσότερες δυνατότητες, αλλά δυσκολία στο στήσιμο και τη ρύθμιση.

Έχω κρατήσει screenshot από κάθε στάδιο. Ελπίζω κάποια στιγμή να βρω το χρόνο να ετοιμάσω ένα αναλυτικό howto...

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
ΑΞΙΖΕΙ τον κόπο!!! 6 μήνες λειτουργίας χωρίς το παραμικρό πρόβλημα! (εκτός των hardware failures! ΝΑΙ! Υπάρχουν κι αυτά!)
Τα "ΜΗ!" έγιναν "πειράξτε ό,τι θέλετε...!"
Ο "φόβος" της μόλυνσης έφυγε ανεπιστρεπτί...
Η φράση "Παιδιά, είναι δωρεάν και ελεύθερο, μπορείτε να το αποκτήσετε..." είναι στην καθημερινότητα, και έφερε ακόμα περισσότερα χαμόγελα!...

Ελπίζω να βοήθησα...

SERVER:

Triple boot
P4@1700MHz
nVidia Riva TNT2 M64 (no 3D driver support)
1GB RAM (αναβάθμιση από 512MB)
120GB HDD (αναβάθμιση)
LAN 10/100
DVD & CD-R/RW

CLIENTS:

Dual boot
P4@1600MHz
nVidia Riva TNT2 M64 (no 3D driver support)
512MB RAM (αναβάθμιση από 256MB)
40GB HDD (20+20 / part.)
LAN 10/100
DVD

[ncode]

...αλλά και πρόσβαση στον τοπικό δίσκο. Δε θέλω να στήσω περιβάλλον thin client. Θέλω οι εφαρμογές (π.χ OpenOffice) να τρέχουν τοπικά αλλά το περιβάλλον ν' ακολουθεί τον χρήστη.

Το σετάρισμα που περιέγραψα παραπάνω κάνει ακριβώς αυτό: ΟΛΕΣ οι εφαρμογές τρέχουν τοπικά και το περιβάλλον (ρυθμίσεις κλπ.) "ακολουθεί" το χρήστη.

Όσο για την "πρόσβαση στον τοπικό δίσκο", ως γνωστόν, στο Linux, σε αντίθεση με τα Win, όλα απαγορεύονται, ΕΚΤΟΣ κι αν κάτι ορίζεται διαφορετικά. Ανοίγοντας τη διαχείριση αρχείων οι χρήστες (στο προαναφερθέν σετάρισμα) βλέπουν όλο το σύστημα αρχείων και έχουν προνόμια Read-only (όχι παντού...), ΕΚΤΟΣ από τον προσωπικό τους φάκελο (π.χ. /home/user-tade) όπου έχουν πλήρη δικαιώματα, ο ΟΠΟΙΟΣ στην πραγματικότητα βρίσκεται στο server (στο τοπικό /home/user-tade έχει μονταριστεί το /home/users/user-tade μέσω NFS...)

Το μόνο που χρειάζεται για να έχουν "πρόσβαση στον τοπικό δίσκο" είναι η δημιουργία από το διαχειριστή ενός φακέλου (π.χ. /topikos και ΟΧΙ /home/topikos γιατί τότε θα "πάει" στο server!) και ορισμός των κατάλληλων δικαιωμάτων σε αυτόν για την ομάδα στην οποία ανήκουν οι χρήστες (π.χ. full access στην ομάδα students).

[Δημήτρης Δαλαγιώργος]

Μάλλον δεν θα χρειαστεί πολύ διάβασμα... Περισσότερο μεράκι και όρεξη για "σκάλισμα" που νομίζω ότι υπάρχει! 

Cool!!! 

Πολύ εντυπωσιακό! Μου θύμισες το εργαστήριο του μεταπτυχιακού μου τώρα!!! Θα το ψάξω αμέσως!

Μια ερώτηση μόνο: Γιατί OpenSUSE και όχι Ubuntu; Ποια η διαφορά μεταξύ τους;

[ncode]

Μια ερώτηση μόνο: Γιατί OpenSUSE και όχι Ubuntu; Ποια η διαφορά μεταξύ τους;

Το Linux είναι ένα... ΚΥΡΙΩΣ είναι θέμα προσωπικής προτίμησης... Τι ζητά καθένας...
Το Ubuntu είναι μια "μαζεμένη" (ψαγμένη) διανομή που δίνει στον αρχάριο χρήστη όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να κάνει τη δουλειά του. Αυτά που έχουν επιλέξει ως τα καλύτερα.
Το OpenSUSE από την άλλη, "τα δίνει όλα", κάνοντας βέβαια και τις προτάσεις του (τα προκαθορισμένα προγράμματα), και ο χρήστης επιλέγει. Αυτό όμως μπορεί αρχικά να δημιουργήσει "πρόβλημα" στον αρχάριο χρήστη! Έχει 3-4 επεξεργαστές κειμένου, 7-8 text editors, κάμποσα desktops (KDE 3.5, KDE 4, Gnome, XFCE, TWM, ...), μερικές εκατοντάδες παιχνίδια εγκαταστήσιμα με ένα κλικ, και βέβαια τα προγράμματα που είναι φτιαγμένα για το ένα, εγκαθίστανται με ένα κλικ και παίζουν άμεσα ΚΑΙ στο άλλο. Εξαιτίας της "ποσότητας", διανέμεται σε DVD...

Εγώ κατέληξα στο OPenSUSE επειδή το Ubuntu μου δημιούργησε το εξής πρόβλημα: Κατά την εγκατάσταση στο PC μου (σαν 6ο λειτουργικό...) ενώ ΔΕΝ θα έπρεπε να πειράξει το MBR του σκληρού, λόγω ύπαρξης διαφορετικού boot manager, εγκατέστησε το grub στο root όπως του είπα αλλά... έκανε σαλάτα το MBR! Και έτρεχα και δεν προλάβαινα να ανακτήσω τα "χαμένα" partitions... Το OpenSUSE αν δεν του πεις, ΔΕΝ πειράζει το MBR. Να σημειώσω ότι πρόκειται για μια πολύ ειδική περίπτωση όπου ο σκληρός έχει πάνω από 6 primary partitions (για καθένα λειτουργικό...), κάτι που κανονικά απαγορεύεται, και που, λογικά, δε θα είναι πρόβλημα για έναν απλό χρήστη με dual boot.

Και μερικοί άλλοι "προσωπικοί" λόγοι:
- Υποστήριξη NOVEL
- "Γερμανική" αυστηρότητα
- Όλα σε ένα
- Δυνατότητα πολλών επιλογών
- Γενικά προτίμηση KDE...
- YAST: τρομερή ευκολία
- και λίγο η όλη αισθητική της διανομής...

[ncode]

Σήμερα βρήκα ακόμη ένα λόγο!
Λέγεται "JUGENE", "κατοικεί" στην πόλη Jülich της Γερμανίας [http://www.juelich.de/], καταναλώνει την ισχύ ενός μικρού εργοστασίου ρεύματος (2.2 Megawatts!) από μόνος του, "θυμάται" περί τα 144 Terrabytes πληροφοριών με δυνατότητα αποθήκευσης 6 Petabytes, και οι 295.000 ΚΜΕ του τρέχουν Linux (SuSE Enterprise Sever 11).


Η ιστοσελίδα του:
http://www.fz-juelich.de/jsc/jugene
http://www.fz-juelich.de/portal/index.php?index=1096

[Δημήτρης Δαλαγιώργος]

Προσπαθώ να ολοκληρώσω το στήσιμο του εργαστηρίου αλλά έχω κολλήσει σε αρκετά σημεία:

1) Μέχρι να στήσω σωστά το LDAP και το NFS έχω φτιάξει έναν τοπικό χρήστη σε κάθε workstation με υποτίθεται περιορισμένα δικαιώματα. Ενώ έχω απαγορεύσει απ' το σχετικό dialog box τη χρήση συσκευών audio, ο χρήστης ναι μεν όταν συνδέεται το εικονίδιο της έντασης δείχνει ότι είναι στο mute, αλλά εύκολα μπορεί μ' ένα κλικ ν' ανοίξει την ένταση και ν' ακούσει ό,τι θέλει. Δεν είναι αντιφατικό αυτό; Πώς μπορώ να απαγορέψω εντελώς την πρόσβαση στον ήχο για τον συγκεκριμένο χρήστη;

2) Εφόσον πρέπει να γίνει export του /home του server και μοντάρισμά του σε κάθε client, πώς είναι δυνατόν να συνυπάρξουν οι τοπικοί χρήστες με τους roaming χρήστες;

3) Το iTalc αρνείται πεισματικά να δουλέψει

4) Δεν έχω βρει τίποτα που να μου επιτρέψει να κλειδώσω τις ρυθμίσεις της επιφάνειας εργασίας και του firefox ώστε να μη μπορεί ο κάθε χρήστης (τοπικός και/ή roaming) να αλλάξει οτιδήποτε.

5) Έχει εγκατασταθεί στον server και ο print server. Για να δουν τον εκτυπωτή οι clients αρκεί να πάω στο Σύστημα->Διαχείριση->Εκτύπωση και να προσθέσω τον δικτυακό εκτυπωτή, ή αυτή η διαδικασία είναι λάθος;

6) Ο εκτυπωτής μας είναι HP. Πώς κάνω να ξεκινάει το HP Linux Imaging and Printing (HPLIP) αντί του ενσωματωμένου -πιο απλού- προγράμματος εκτύπωσης;

7) Υπάρχει κανένας καλός οδηγός HOWTO για το στήσιμο του LDAP/NFS έτσι όπως το έχουμε περιγράψει εδώ;

[Laertis]

Ύστερα απο μεγάλη ταλαιπωρία με τον Server 2000, ο οποίος τελικά απεβίωσε πριν λίγες μέρες (crash τις συστοιχίας raid) και αφού μου έβγαλε την ψυχή 10 χρόνια με διάφορα προβλήματα πάσης φύσεως (hardware/software), αποφάσισα να πάρω νέο μηχάνημα και να περάσω στο μαγικό κόσμο του Ubuntu.
Το εργαστήριο έχει clients παλιά μηχανάκια με Pentium III 600 ως 1000 Mhz , 128 Mb RAM με Win 2000 τα οποία λειτουργούν άψογα φυσικά με παρεμβάσεις δικές μου.

Έχω εξασφαλίσει από τη σχολική επιτροπή περι τα 600-700 Ευρώ οπότε μάλλον θα αγοράσω ένα Quad core με 4 Gb κάρτα δικτύου 1 Gbit ακολουθώντας τις προτάσεις του Άλκη.
Θα χρειαστώ σίγουρα τη βοήθειά όλων σας (θα ακολουθήσουν κι άλλα, πολλά, ερωτήματα...)

Συνάδελφε Δημήτρη Δαλαγιώργο, ζήλεψα τη νοσταλγία σου για το Unix. Καιρός είναι να ξαναθυμηθώ τι θα πει Πληροφορική 

[alkisg]

Μερικές βοήθειες όπου μπορώ,

3) Το iTalc αρνείται πεισματικά να δουλέψει

Προσοχή στην αντιγραφή των κλειδιών.

4) Δεν έχω βρει τίποτα που να μου επιτρέψει να κλειδώσω τις ρυθμίσεις της επιφάνειας εργασίας και του firefox ώστε να μη μπορεί ο κάθε χρήστης (τοπικός και/ή roaming) να αλλάξει οτιδήποτε.

Δες τις παραγράφους «7.2. Ρύθμιση του Firefox για όλους τους χρήστες» και «7.3. Κλείδωμα – επαναφορά ρυθμίσεων χρηστών (gconf-editor)» του οδηγού εγκατάστασης Ubuntu0904LTSP.

7) Υπάρχει κανένας καλός οδηγός HOWTO για το στήσιμο του LDAP/NFS έτσι όπως το έχουμε περιγράψει εδώ;

Δεν έχω βρει κάτι αξιόλογο, μελλοντικά πάντως θα γραφεί τέτοιος οδηγός από την Τεχνική Στήριξη.
Για το NFS κομμάτι μόνο, εν ολίγοις, στον server: "apt-get install nfs-kernel-server", edit το /etc/exports και προσθήκη του "/home    *(rw,sync,no_root_squash)". Μετά "exportfs -ra" για επαναφόρτωση του /etc/exports.
Στους clients: "apt-get install nfs-common", edit το /etc/fstab και προσθήκη του "server:/home /home nfs defaults". Για αναλυτική παρουσίαση, υπομονή!

Θέλω σε κάποια φάση να δοκιμάσω και το http://www.openafs.org/, έχω την εντύπωση ότι θα μας βολέψει πολύ καλύτερα από το NFS στα εργαστήρια...