Το Η παίρνει τελικά τόνο ή όχι;

Ξεκίνησε από alkisg, 13 Ιουν 2008, 01:25:29 ΜΜ

« προηγούμενο - επόμενο »

alkisg

Είχα καιρό που ήθελα να το κοιτάξω στη γραμματική αλλά και τώρα που το κοίταξα δεν το βρήκα.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ;

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ;

Ποιο από τα δύο είναι το σωστό; Έχω την εντύπωση ότι είναι χωρίς τόνους, αφού στα κεφαλαία βάζουμε μόνο διαλυτικά, όχι τόνους.
Επειδή έγιναν και διάφορες συζητήσεις για το αν το Η είναι δεσμευμένη λέξη ή όχι, αφού δεν έχει τόνο... :P

Έχει κανένας καμιά έγκυρη πηγή να μας πει την απάντηση;

Michael

Δεν ξέρω στη ΓΛΩΣΣΑ, αλλά στα συνηθισμένα ελληνικά το σωστό είναι Ή, δηλαδή με τόνο είτε είναι πεζό είτε κεφαλαίο. Σχετικό παράδειγμα βρήκα στο: ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ, Δημήτρη Κοσμά - Σαρισχούλη Στράτου σελ.17.

alkisg

Το βρήκες στην αρχή μιας πρότασης πεζών ή στη μέση μιας πρότασης κεφαλαίων; Γιατί
Ή η Άννα ή η Μαρία
βρήκα κι εγώ στη σελίδα 23 της Νεοελληνικής Γραμματικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, αλλά δεν μετράει γιατί είναι στην αρχή μιας πρότασης που περιέχει πεζά γράμματα.

Αν όντως παίρνει τόνο, τότε λογικά θα παίρνουν και τα ερωτηματικά πώς και πού τόνο, π.χ. ΠΏΣ ΤΟΝ ΛΕΝ' ΤΟΝ ΠΟΤΑΜΟ; αλλά δεν έχω δει πουθενά κάτι τέτοιο...

Υ.Γ. δεν έχει διαφορά ελληνικά / ΓΛΩΣΣΑ, σιγά μην καταστρατηγήσουμε τη γλώσσα μας για τη ΓΛΩΣΣΑ μας... ;)

Michael

Τώρα που το λες, το παράδειγμα που βρήκα ήταν σαν το δικό σου: Ή μικρός μικρός παντρέψου ή μικρός καλογερέψου.
Νομίζω όμως ότι από κει και πέρα περνάμε σε διεστραμμένες λεπτομέρειες. Θα ρωτήσω βέβαια, αλλά δε βάζω το χέρι μου στη φωτιά ότι οι φιλόλογοι που γνωρίζω θα έχουν κάποια έγκυρη απάντηση...

alkisg

Παράθεση από: Michael στις 13 Ιουν 2008, 02:13:07 ΜΜ
Νομίζω όμως ότι από κει και πέρα περνάμε σε διεστραμμένες λεπτομέρειες.

Όχι βρε, πάντα βάζουμε τόνο στο αρχικό φωνήεν μιας λέξης αν βρίσκεται στην αρχή μιας πρότασης. Όπως τα όμικρον στις δύο αυτές προτάσεις που γράφω.

Καλά εννοείται ότι δε ρωτάω για βαθμολογικούς λόγους, απλή γραμματική περιέργεια...

papet

#5
Δεν μπορώ να εγγυηθώ για την εγκυρότητα των πιο κάτω αλλά...

η - ή
πως - πώς

Ακόμα κι αν είναι ομόηχες, πρόκειται για διαφορετικές λέξεις με διαφορετικό νόημα (και κάποιες φορές διαφορετικά μέρη του λόγου).
Η φυσική γλώσσα προβλέπει την ύπαρξη πεζών και κεφαλαίων ταυτόχρονα, με τη χρήση της κάθε μορφής κατά περίπτωση (π.χ. κεφαλαία σε κύρια ονόματα)

Η χρήση αυστηρά κεφαλαίων γραμμάτων σε κείμενα, νομίζω ότι είναι δημιούργημα τεχνητό (ενδεχομένως προερχόμενο από επιγραφές), οπότε εξ' ορισμού καταστρατηγεί τους κανόνες της φυσικής γλώσσας όσον αφορά στη χρήση πεζών - κεφαλαίων.

Τώρα βέβαια, πριν από τα ελληνιστικά χρόνια υπήρχε η κεφαλαιογράμματος γραφή (<- δεν είμαι απολύτως σίγουρος για την ονομασία -καταραμένη μνήμη-), για την οποία θα έχω σύντομα έγκυρες πληροφορίες...

Προς το παρόν αντιγράφω από Wikipedia:

Στην κεφαλαιογράμματη όμως γραφή κανονικά δεν χρησιμοποιείται ο τόνος (πχ ΕΛΛΑΔΑ). Όταν η χρήση τού τόνου είναι επιθυμιτή στην κεφαλαιογράμματη γραφή ο τόνος κατά παράδοση δεν μπαίνει αριστερά από το γράμμα αλλά πάνω ή δεξιά από το γράμμα (δηλαδή όχι ΕΛΛΆΔΑ αλλά ΕΛΛΑ'ΔΑ). Στην ελληνική γραφή τονίζονται όλες οι πολυσύλλαβες λέξεις και μερικές μονοσύλλαβες (οι μονοσύλλαβες κυρίως για την αποσαφήνιση τού νόηματός τους, πχ το διαζευκτικό ή διαφέρει έτσι από άρθρο, το πώς ("με ποιον τρόπο") από το πως ("ότι"), το πού από το που κλπ).

καθώς και

Στην αρχαιότητα η ελληνική γραφή ήταν μόνο κεφαλαιογράμματη και χωρίς τόνους. Το πολυτονικό σύστημα "εφευρέθηκε" από τον Αλεξανδρινό γραμματικό Αριστοφάνη το Βυζάντιο (τέλος 3ου - αρχές 2ου αιώνα π.Χ.) (αβέβαιη είναι η πατρότητα των πνευμάτων, αν και ίσως να ήτανε και αυτά εφεύρεση του ιδίου), με σκοπό την πιστότερη απεικόνιση του μέτρου στο έργο του Ομήρου και των μελικών ποιητών.

Ώρα είναι τώρα να αρχίσουμε να συζητάμε, όχι μόνο για το αν μπαίνει ο τόνος αλλά και πού μπαίνει!  :D
May the Force b with u...
papet

Vaggelis100

Μου φαίνεται ότι ο τόνος μπαίνει πάντα όταν βρίσκεται στην αρχή της λέξης, όχι απαραίτητα της πρότασης. πχ. στα κύρια ονόματα που θέλουν υποχρεωτικά κεφαλαίο και ας βρίσκονται στη μέση της πρότασης.

alkisg

Παράθεση από: papet στις 13 Ιουν 2008, 04:31:02 ΜΜ
Ώρα είναι τώρα να αρχίσουμε να συζητάμε, όχι μόνο για το αν μπαίνει ο τόνος αλλά και πού μπαίνει!  :D

Μπα, όταν είναι στην αρχή της λέξης μπαίνει αριστερά. Γι' αυτό και δεν (έχω δει να) υπάρχουν κεφαλαία φωνήεντα με τον τόνο δεξιά στη Unicode κωδικοποίηση χαρακτήρων, αφού τυπικά τα κεφαλαία δεν παίρνουν τόνο.

Ενημερωτικό όμως το ψάξιμο της γλώσσας στη wikipedia, μόλις έμαθα το λόγο που η έκτη τάξη είναι η στ' (στίγμα) και όχι η ζ': προέρχεται από το έκτο γράμμα της αρχαίας ελληνικής αλφαβήτου, το δίγαμμα!