Σκοπός του μαθήματος

Ξεκίνησε από Sergio, 04 Ιαν 2006, 11:35:57 ΜΜ

« προηγούμενο - επόμενο »

Sergio

Πολλά από τα ερωτήματα που τίθενται στο στέκι για συζήτηση αναδεικνύουν μία ασυμφωνία όσον αφορά στην αντίληψη που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των συναδέλφων σχετικά με το σκοπό του μαθήματος αλλά και τους επιμέρους διδακτικούς στόχους κατά τη διδασκαλία του.  Συχνά εκφράζονται αντικρουόμενες απόψεις ενώ αρκετοί συνάδελφοι δείχνουν να ακολουθούν στη διδασκαλία του μαθήματος προσανατολισμούς διαφορετικούς.

Σε διάφορες συζητήσεις διατυπώνονται άμεσα ή έμμεσα απόψεις που προσεγγίσουν το θέμα με διαφορετικές θέσεις, όπως (μεταξύ άλλων)στις παρακάτω:
ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ
Χαρακτηριστικά-ιεραρχία div, mod, Λογικών Τελεστών
Ποιός είναι τελικά ο στόχος του μαθήματος;

Είναι ιδιαίτερα σημαντική η ανάγκη να δημιουργηθεί ανάμεσα στους διδάσκοντες μία κοινή αντίληψη σχετικά με τους πραγματικούς στόχους του μαθήματος όπως αυτό είναι σήμερα.  Οι προτεραιότητες κατά τη διδασκαλία (αλλά και κατά τη βαθμολόγηση) θα πρέπει να είναι κοινές και σαφείς.

Στη συνέχεια εκφράζω την προσωπική μου άποψη και προσπαθώ να τεκμηριώσω του λόγους που με οδηγούν στα συμπεράσματα που καταλήγω.  

Πιστεύω ότι πρόκειται για ένα θέμα που πρέπει να συζητήσουμε, να προβληματιστούμε (και να αλληλοβοηθηθούμε) για τη δημιουργία κοινής αντίληψης.

Παρακαλώ για τα σχόλια και τις απόψεις σας.
Απ τη μια η θητεία μου σε σχολικές αίθουσες: να φλυαρώ - να ελπίζω πως κατι κατάλαβαν - να εξερευνώ - να μαθαίνω. Απ την άλλη, σχεδόν συνομήλικη, η Διδακτική της Πληροφορικής: ερευνά διαδικασίες μάθησης - φλερτάρει με την Ψυχολογία - με καλεί να αφήσω το βλέμμα του Πληροφορικού και να δω με τα μάτια του δασκάλου. Τέκνα των 2, οι απόψεις μου.. (προσαρμοσμένο από τον πρόλογο του βιβλίου "Το μακρόν Φυσική προ του βραχέως διδάσκω" του Ανδρέα Κασσέτα)

Sergio

Η σε βάθος κατανόηση του σκοπού του μαθήματος είναι ζήτημα μεγάλης σημασίας τόσο για τους συναδέλφους που ασχολούνται με τη διδασκαλία του όσο και, μέσω αυτών, για τους μαθητές.  Επηρεάζει δε σημαντικά τον τρόπο, τις μεθόδους και τις τεχνικές που υιοθετούνται για τη διδασκαλία του, την επίλυση των προβληματισμών που αναπτύσσονται κατά τη διδασκαλία του, καθώς και τη ρεαλιστική στοχοθεσία στην προετοιμασία των μαθητών για τις εξετάσεις.  

Για διευκόλυνση της συζήτησης αντιγράφω από το βιβλίο του καθηγητή το απόσπασμα που αναφέρεται στο θέμα μας με γενικό τίτλο «Γενικός σκοπός του μαθήματος» (σ.σ.13-14)

«Ο γενικός σκοπός του μαθήματος Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον της Γ τάξης του κύκλου Πληροφορικής και Υπηρεσιών της Τεχνολογικής Κατεύθυνσης του Ενιαίου Λυκείου, δεν είναι αυτός στον οποίο θα κατέληγε κάποιος διαβάζοντας απλά και μόνο τον τίτλο του μαθήματος.  Το μάθημα έχει σαν πρωταρχικό στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων σχετικών με την αλγοριθμική και την ορθολογική χρήση της στην καθημερινή ζωή.  Πολλές βασικές έννοιες αλγοριθμικής, αλλά και προγραμματισμού (π.χ. συνθήκες ελέγχου, λογικές προτάσεις και συμπεράσματα, κ.α.), συνιστούν αναπόσπαστο τμήμα των γενικών γνώσεων και δεξιοτήτων που πρέπει να αποκτήσει ο μαθητής, οι οποίες δεξιότητες και γνώσεις - στην πλειονότητά τους - δεν προσεγγίζονται από άλλα μαθήματα.

Το μάθημα Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον δεν έχει σαν στόχο τη διδαχή και την εκμάθηση κάποιου συγκεκριμένου προγραμματιστικού περιβάλλοντος, ούτε την καλλιέργεια προγραμματιστικών δεξιοτήτων από τη μεριά των μαθητών.  Δεν αποσκοπεί στη λεπτομερειακή εξέταση της δομής, του ρεπερτορίου και των συντακτικών κανόνων κάποιας γλώσσας προγραμματισμού.  Δεν προτίθεται να επιχειρήσει να δημιουργήσει προγραμματιστές.  Το μάθημα δεν αφορά την εκμάθηση εξεζητημένων τεχνικών προγραμματισμού, αλλά ως εργαλείο δόμησης της σκέψης πρέπει να εστιάζει στις προσεγγίσεις και στις τεχνικές επίλυσης προβλημάτων
»

Το παραπάνω απόσπασμα θέτει με σαφήνεια το γενικό πλαίσιο που καθορίζει το σκοπό του μαθήματος.  Δεν θέτει ασφαλώς την εκμάθηση προγραμματισμού εκτός αντικειμένου του μαθήματος αλλά στο περιθώριο του χώρου βαρύτητάς του.  Βέβαια, τόσο στο κείμενο που προηγήθηκε όσο και σε πολλά άλλα σημεία του ίδιου βιβλίου (αλλά και των υπολοίπων επίσημων πηγών του μαθήματος όπως τα ΑΠΣ και ΕΠΠΣ Πληροφορικής) συχνά γίνεται αναφορά σε επιμέρους στόχους που αφορούν μεταξύ άλλων και στην παρουσίαση δεξιοτήτων προγραμματιστικής κατεύθυνσης χωρίς όμως σε οποιοδήποτε σημείο να ζητείται να δοθεί έμφαση ή να προσδιορίζονται αυτά τα στοιχεία ως πρωταρχικός στόχος του μαθήματος.  Η διάσταση του προγραμματισμού στα πλαίσια του μαθήματος δεν είναι ο κεντρικός άξονας για το διδακτικό πλαίσιο που ζητείται να ακολουθήσουμε.  Το προγραμματιστικό περιβάλλον παρουσιάζεται στα κεφάλαια 7 (και επόμενα) προκειμένου να δώσει (στο μέτρο που χρειάζεται) την ... προγραμματιστική διάσταση που, επί της ουσίας, είναι στενά συνδεδεμένη με την αλγοριθμική, όμως τονίζεται (σε πολλά σημεία) ότι δεν αποτελεί τον κεντρικό σκοπό του μαθήματος.

Σε αυτή την κατεύθυνση και η πάγια οδηγία (σημείωση) κατά τον ετήσιο καθορισμό της διδακτέας ύλης: «Οι μαθητές θα μπορούν να διατυπώνουν τις λύσεις των ασκήσεων των εξετάσεων είτε σε οποιαδήποτε μορφή παράστασης αλγορίθμου είτε σε «ΓΛΩΣΣΑ», όπως αυτή ορίζεται και χρησιμοποιείται στο διδακτικό εγχειρίδιο.»  Προδιαγράφει την ελευθερία έκφρασης της αλγοριθμικής λύσης χωρίς να αποκλείει από τους μαθητές τη δυνατότητα να εκφραστούν σε προγραμματιστικό περιβάλλον εάν το επιθυμούν.

Δεν είναι επομένως αποκλειστικά η άποψη των συγγραφέων αυτή που διατυπώνει τη θέση ότι το μάθημα διαφοροποιείται σημαντικά από όλα τα άλλα μαθήματα Πληροφορικής, εστιάζοντας με έμφαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων γενικής χρηστικότητας και μεθοδολογικού χαρακτήρα (όπως είναι η κριτική σκέψη, η αναλυτική και συνθετική ικανότητα) και όχι αυστηρά στην πρόσκτηση δεξιοτήτων προγραμματισμού.... αφού επί της ουσίας, αυτό είναι και το νόημα των επίσημων οδηγιών προς τους διδάσκοντες.  Και βέβαια η παραπάνω διατύπωση δεν εξαιρεί τον προγραμματισμό από τους σκοπούς του μαθήματος προσδιορίζει όμως τη βαρύτητα που έχει σε σχέση με τη φυσιογνωμία που έχει το μάθημα.
Απ τη μια η θητεία μου σε σχολικές αίθουσες: να φλυαρώ - να ελπίζω πως κατι κατάλαβαν - να εξερευνώ - να μαθαίνω. Απ την άλλη, σχεδόν συνομήλικη, η Διδακτική της Πληροφορικής: ερευνά διαδικασίες μάθησης - φλερτάρει με την Ψυχολογία - με καλεί να αφήσω το βλέμμα του Πληροφορικού και να δω με τα μάτια του δασκάλου. Τέκνα των 2, οι απόψεις μου.. (προσαρμοσμένο από τον πρόλογο του βιβλίου "Το μακρόν Φυσική προ του βραχέως διδάσκω" του Ανδρέα Κασσέτα)

gpapargi

Νομίζω ότι θα πρέπει καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε τι ακριβώς εννοούμε όταν λέμε «προγραμματισμός». Σε διάφορα σημεία που αναφέρεται η λέξη ακόμα και από το ίδιο άτομο έχει διάφορες σημασίες.

Εγώ προσωπικά εννοώ αυτό που εννοείται στο πανεπιστήμιο. Σε ένα μάθημα εισαγωγής στον προγραμματισμό διδάσκεται ουσιαστικά αλγοριθμική. Απλά επειδή πρέπει ο αλγόριθμος να πάρει σάρκα και οστά χρησιμοποιείται και κάποια γλώσσα. Τόσο τα θέματα των εξετάσεων όσο και οι ασκήσεις δίνουν έμφαση στην ικανότητα του κατασκευής αλγορίθμου.

Το κομμάτι της υλοποίησης σαφώς περνάει σε δεύτερη μοίρα. Σχεδόν ποτέ δεν ασχολείται ο καθηγητής με αυτό. Βάζει κάποιο βοηθό ή κάποιον μεταπτυχιακό φοιτητή. Ή γίνεται κάποιο εργαστήριο πάλι όχι από τον καθηγητή.

Στα μαθήματα που έχουν σκοπό τη διδασκαλία κάποιας γλώσσας συνήθως το μάθημα έχει κάποιο αντίστοιχο όνομα και στεκόμαστε στα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης γλώσσας.  Οι ασκήσεις δεν παρουσιάζουν αλγοριθμική δυσκολία. Έχουν σκοπό να μάθεις τη γλώσσα.

Θέλω να πω ότι στο πανεπιστήμιο στα μαθήματα προγραμματισμού διδάσκεται η κατασκευή αλγορίθμων και πολύ λιγότερο τα χαρακτηριστικά κάποιας γλώσσας.
Και στο «Art of computer programming» του Knuth ουσιαστικά αναφέρονται αλγόριθμοι.

Όλα αυτά δεν είναι τυχαία. Προγραμματισμός σημαίνει να φτιάχνεις προγράμματα. Όλη η ουσία και το δύσκολο μέρος είναι ο αλγόριθμος. Αν ξέρεις αυτό οποιαδήποτε γλώσσα τη μαθαίνεις σε λίγες μέρες.

Το μπέρδεμα προκύπτει (κατά τη γνώμη μου) από τις ιδιωτικές σχολές που λένε στα παιδιά «ελάτε να γίνεται προγραμματιστές». Εκεί προφανώς εννοούν τη διδασκαλία γλωσσών (για ευνόητους λόγους).

Με βάση αυτό που εννοούμε στο πανεπιστήμιο λοιπόν ο προγραμματισμός εκ των πραγμάτων δίνει έμφαση στην αλγοριθμική. Δεν είναι λοιπόν τόσο κακή λέξη ο προγραμματισμός.

Εγώ θα ήθελα να μάθω τι ακριβώς εννοούν οι συγγραφείς και το βιβλίο του καθηγητή με αυτή τη λέξη. Ίσως για αποφυγή παρεξηγήσεων λένε ότι ο σκοπός του μαθήματος είναι η αλγοριθμική και όχι ο προγραμματισμός εννοώντας ότι δεν πρέπει να σταθούμε στις λεπτομέρειες υλοποίησης.

Σε αυτό νομίζω ότι συμφωνούμε όλοι.

Μοιραία όμως κάποιες λεπτομέρειες υλοποίησης θα αναφερθούν διαφορετικά το μάθημα είναι αέρας. Έτσι εισάγεται η ΓΛΩΣΣΑ για να εξηγηθεί στους μαθητές ότι κάποια στιγμή ο αλγόριθμος παίρνει σάρκα και οστά.

Εγώ λοιπόν συμφωνώ απόλυτα στο ότι το βάρος δίνεται στον αλγόριθμο και όχι στην υλοποίηση. Όμως κάποια πραγματάκια που αναφέρονται στο βιβλίο οδηγούν στην κουβέντα γύρω από κάποιες λεπτομέρειες υλοποίησης οι οποίες δεν μπορούν να αποφευχθούν. Δεν μπορείς να πεις «δεν τις διδάσκω γιατί το μάθημα δεν έχει σκοπό την υλοποίηση». Αφού τις έχουν μέσα θα διδαχθούν. Αναγκαστικά λοιπόν μιλάμε και για στατικές και δυναμικές δομές και για το πως περνάνε  οι παράμετροι στα υποπρογράμματα.

Αν το υπουργείο ενοχλείτε για τις αναφορές στη μνήμη, δεν θα πρέπει να μιλάει για στατικές και δυναμικές δομές. Δε θα πρέπει εμείς να αισθανόμαστε ότι ξεφεύγουμε όταν εξηγούμε τι σημαίνουν.

Για μένα υπάρχουν πράγματα που είναι μέσα στην ύλη και πράγματα που είναι έξω. Αν πέσει κάτι που έχει να κάνει με πέρασμα παραμέτρων σε υποπρόγραμμα (δηλαδή λεπτομέρεια υλοποίησης) τι θα τους πούμε;
Ότι είναι εκτός του γενικού σκοπού του μαθήματος όπως αυτό καθορίζεται από το βιβλίο του καθηγητή;
Ή μήπως ότι παραβιάζει το δικαίωμα του μαθητή να επιλέγει μεταξύ ψευδογλώσσας και  ΓΛΩΣΣΑΣ όπως αυτό καθορίζεται από την πάγια οδηγία;  

Εγώ βλέπω τι αναφέρεται στην ύλη και το εξηγώ. Είναι θέμα αυτοσυνέπειας του διδακτικού πακέτου (δηλαδή η ύλη να συμβαδίζει με τους στόχους)  το αν θα αναφέρω μόνο πράγματα που συμφωνούν με το πνεύμα του μαθήματος.

Και ένα τελευταίο. Στη φράση του βιβλίου ότι το μάθημα «δεν προτίθεται να δημιουργήσει προγραμματιστές» συμφωνώ απόλυτα. Ούτε το μάθημα των μαθηματικών έχει σκοπό να δημιουργήσει μαθηματικούς. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δε διδάσκει μαθηματικά.  Θέλω να πω ότι η παραπάνω φράση δε ρίχνει στην πυρά τον προγραμματισμό. Ίσως πιο μεγάλη σημασία έχει το να καταλαβαίνουμε ποια ερμηνεία δίνει ο καθένας στη λέξη.

Vangelis

Γιώργο γενικά συμφωνώ μαζί σου αλλά υπάρχουν και ορισμένα σημεία που χρειάζονται διευκρίνηση.  Αρχικά θα πρέπει να ξέρεις ότι το Υπουργείο δεν ενοχλείται καθόλου "για αναφορές στη μνήμη", όπως δεν ενοχλέιτε για πολά άλλα.  Άσε που το "Υπουργείο" είναι κτήριο και θα πρέπει να διευκρινήσεις ποιούς εννοείς ότι ενοχλούνται :).
Πέρα λοιπόν από το γενικό σκοπό του μαθήματος υπάρχει και η διδακτέα ύλη που πρέπει να την διδάξεις και να πανε οι μαθητές σου να γράψουν εξετάσεις.   Αν λοιπόν η άσκηση λύνεται απλά με ένα αλγόριθμο και ο μαθητής  γράψει ένα αντίστοιχο πρόγραμμα σε Γλώσσα  χρήσιμοποιόντας πίνακες, υποπρογράμματα, λογικές παραμέντρους κ.λπ.  Τότε μπορεί να συμβούν δύο πράγματα.  1ον) Να πέσει σε άσχετο διορθωτή που δεν θα καταλάβει τι έγραψε ο μαθητής (πιστεύω να μην αμφιβάλεις ότι υπάρχουν και τέτοιοι διορθωτές) και να χάσει μονάδες.  2ον) Να πέσει σε σχετικό διορθωτή ο οποίος θα εξετάσει με λεπτομέρεια το πρόγραμμα και αν αυτό είναι σωστό θα το βαθμολογήσει κανονικά, αν όμως υπάρχει κάποιο λάθος στον ορισμό μεταβλητών στη χρήση υποπρογράμματων κ.λπ τότε φυσικά θα αφαιρέσει τις αντίστοιχες μονάδες.    
Συνεπώς ο μαθητής δεν κερδίζει τίποτα απολύτως γράφοντας ένα πολύπλοκο πρόγραμμα απλά αυξάνει την πιθανότητα να κάνει κάποιο λάθος και να χάσει μονάδες.  Αυτό πιστεύω ότι θα πρέπει να το τονίζουμε στους μαθητές μας.
Δεν πρόκειτε λοιπον για καμμία παραβίαση δικαιώματος του μαθητή αλλά για απλά μέτρα προστασίας του.
Για να πάμε σε γενικότερα θέματα πιστεύω ότι ένα μάθημα προγραμματισμού δεν έχει μέλλον στη γενική εκπαίδευση.  Θα πρέπει και εμείς οι ίδιοι να απαντήσουμε στο ερώτημα γιατί πρέπει να διδάσκεται το μάθημα μας στην Γενική εκπαίδευση και δεν μιλώ μόνο για το μάθημα ΑΕΠΠ αλλά γενικά για την πληροφορική.  Η απάντηση δεν μπορεί να είναι "γιατί οι υπολογιστές είναι χρήσιμοι".  Υπάρχουν πολλά χρήσιμα πράγματα που δεν διδάσκονται (Χρήσιμη είναι και η οδήγηση αλλά δεν διδάσκεται στα σχολεία).  Αναρωτηθήκαμε γιατί διδάσκονται τα Μαθηματικά στα σχολεία και ιδιαίτερα στο Λύκειο;  Ποιός χρειάστηκε να λύσει δευτετροβάθμια εξίσωση στη εργασία του; (δεν συζητώ για ολοκληρώματα, παραγώγους,όρια κ.λπ).  Αναρωτηθήκαμε γιατί δεν τίθεται καν θέμα να ελαττωθούν οι ώρες των μαθηματικών;.  Η δική μου απάντηση είναι ότι τα μαθηματικά διδασκονται όχι για να μάθουν οι μαθητές την δευτεροβάθμια εξίσωση, τα όρια κ.λπ αλλά γιατί μέσα απο αυτά θα μάθουν τη λογική και επαγωγική σκέψη.   Αυτός ο σκοπός είναι πράγματι εκπαιδευτικός και δεν μπορεί κανείς να τον αμφισβητήσει.  Εμείς τι έχουμε να προτάξουμε;  θα πρέπει λοιπόν να βρούμε και εμείς ένα εκπαιδευτικό σκοπό και το κυριώτερο να πείσουμε τους άλλους ότι αυτός ο σκοπός εξυπηρετείται απο τά δικά μας μαθήματα.        
Τότε θα μπορούμε και εμέις να πούμε ξέρετε ο σκοπός μας δεν είναι να μάθουν τα παιδιά προγρμματισμό ούτε το πως λειτορυγούν οι υπολογιστες αυτά είναι τα μέσα για να πετύχουμε το α και το β.

Οι παραπάνω σκέψεις λοιπόν αν εφαρμοστούν στο μάθημα ΑΕΠΠ δίνουν μια απάντηση σκοπός η Αλγοριθμική μέσον αλγόριθμοι και προγράμματα.   Διδάσκουμε λοιπόν σωστά τους αλγορίθμους και τα προγράμματα αλλά ο σκοπός μας δεν είναι αυτός σκοπός είναι η λογική αλγοριθμική σκέψη.


Αυτές είναι μερικές δικές μου σκέψεις.  Περιμένω και απο τους συναδέλφους τις σκέψεις τους και τις αγωνίες τους.  

Βαγγέλης

gpapargi

Βαγγέλη προφανώς αναφέρεσαι στη φράση μου «Αν το υπουργείο ενοχλείτε για τις αναφορές στη μνήμη, δεν θα πρέπει να μιλάει για στατικές και δυναμικές δομές.»

Δεν λέω ότι σώνει και καλά το υπουργείο ενοχλείται με τις αναφορές στη μνήμη αλλά ούτε δε λέω και ότι δεν ενοχλείται. Η θέση μου είναι ότι δεν ξέρω αν ενοχλείται γιατί δεν έχει απόλυτα καθαρή θέση πάνω στο ζήτημα.
Μπορεί κανείς να στηριχτεί σε πράγματα που αναφέρονται στο βιβλίο του καθηγητή και να δείξει ότι η γενική κατεύθυνση του μαθήματος είναι αντίθετη με αναφορές τη μνήμη. Από την άλλη μπορεί κανείς να σταθεί σε πράγματα που αναφέρονται μέσα στο βιβλίο και να δείξει ότι η αναφορά στη μνήμη είναι αναπόφευκτη. Έτσι θεωρώ ότι το υπουργείο δεν έχει καθαρή θέση και δεν ορίζει σαφώς το που πρέπει να σταματήσουν οι αναφορές στις τεχνικές λεπτομέρειες. Αν ήταν καθαρή η θέση του υπουργείου δε θα μιλάγαμε τώρα.
Θυμίζω ότι η κουβέντα ξεκίνησε από το ερώτημα του Black painter που θεωρήθηκε εύστοχο:

«Έτσι σας παρακαλώ να μου απαντήσετε πως θα αντιμετωπίζατε έναν μαθητή που διαβάζοντας το σχολικό ούτε θέσεις μνήμης βλέπει (πολύ περισσότερο διαδοχικές) αλλά ούτε και καθορισμένο μέγεθος ουράς (και όχι καθορισμένο μέγιστο μέγεθος)?»


Έτσι εγώ τουλάχιστο (όπως ανέφερα και σε προηγούμενο post) και όπως αναφέρεις και εσύ κοιτάω τι είναι μέσα στην ύλη. Αυτά που είναι μέσα τα εξηγώ και δε φοβάμαι αν θα πω πράγματα που ενδεχομένως είναι έξω από το γενικό σκοπό του μαθήματος. Αν ενοχληθεί το υπουργείο ας μην τα έβαζε μέσα στην ύλη. Αν δεν το ενοχλεί τότε όλα καλά.

Ελπίζω να έγινε κατανοητό το τι είπα πιο πριν. Το ίδιο λέω και τώρα (ελπίζω πιο κατανοητά).

Για το ζήτημα που έθεσα παραπάνω με την πάγια εντολή νομίζω το πήγες σε διαφορετική κατεύθυνση από αυτή που ήθελα να δώσω.

Η οδηγία λέει ότι ο μαθητής μπορεί να επιλέξει ψευδογλώσσα ή ΓΛΩΣΣΑ για να απαντήσει ένα θέμα. Αν πέσει υποπρόγραμμα μπορεί ο μαθητής να απαντήσει σε ψευδογλώσσα; Όχι! Άρα το συγκεκριμένο θέμα μπορεί να απαντηθεί μόνο σε ΓΛΩΣΣΑ. Ο αλγόριθμος είναι ο κατεξοχήν στόχος του βιβλίου. Η ΓΛΩΣΣΑ αντίθετα φτιάχτηκε για να ειπωθούν στο μαθητή κάποιες λεπτομέρειες υλοποίησης (και δεν είναι ο κύριος σκοπός του μαθήματος).
 Μήπως αυτό σημαίνει ότι δεν είναι σωστό να πέσει θέμα με υποπρογράμματα;
Αν πέσει τέτοιο θέμα είναι μέσα στο γενικό σκοπό του μαθήματος;
Αν πέσει τέτοιο θέμα παραβιάζει το δικαίωμα του μαθητή που αναφέρει η πάγια οδηγία για ισοδύναμη χρήση ψευδογλώσσας και ΓΛΩΣΣΑΣ (αφού δεν μπορεί να απαντήσει με ψευδογλώσσα);

Έτσι το έθεσα.

Φυσικά παρακάμπτω όλα αυτά με το να διδάσκω αυτά που είναι μέσα στην ύλη. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι το υπουργείο είναι σαφές.

Επίσης θα ήθελα να ξέρω ποια είναι αυτά που αναφέρεις ότι δεν ενοχλούν το υπουργείο και πως αυτά στηρίζονται από μέσα από το διδακτικό πακέτο. Αυτό είναι και το θέμα της κουβέντας. Να εντοπίσουμε τα όρια του μαθήματος.

Για το ζήτημα του αν η ΑΕΠΠ πρέπει να γίνει μάθημα γενικής παιδείας δεν έχω αναφέρει τίποτα σχετικό. Ίσως το κάνω ανάλογα και με την τροπή της κουβέντας.